Ήταν μεγέθους 6,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ,με εστιακό βάθος 10 χιλιομέτρων και διάρκειας 10 δευτερολέπτων με εστία τη λεκάνη Μυγδονίας μεταξύ των λιμνών Βόλβης και Λαγκαδά.Ο σεισμός έγινε αισθητός σε όλη τη Βόρεια Ελλάδα,ενώ οι δονήσεις έφτασαν μέχρι την Γιουγκοσλαβία και τη Βουλγαρία.Ήταν ο πρώτος που έπληξε ένα τόσο μεγάλο αστικό κέντρο στην Ελλάδα,και θεωρείται μέχρι και σήμερα η μεγαλύτερη σεισμική δραστηριότητα στη γύρω περιοχή από το 1932 στον σεισμό της Ιερισσού Χαλκιδικής.Επικράτησε πανικός.Αντικείμενα άρχισαν να πέφτουν σαν βροχή,ενώ τα φωτιστικά έσκαγαν σαν πύρινες μπάλες στα πατώματα των διαμερισμάτων.Η μανία του Εγκέλαδου δεν είχε προηγούμενο.Σοβάδες τούβλα και κολώνες της ΔΕΗ κατέρρευσαν γεμίζοντας όλους τους δρόμους με μπάζα και χώμα.Τα κτίρια έκλειναν και παρέκκλιναν σαν να ήταν φτιαγμένα από πλαστελίνη,με πολλά από αυτά να ραγίζουν και να σκάνε εξωτερικά και εξωτερικά.Πολλά κτίρια πριν το 60 υπέστησαν καθίζηση,με κάποια να χάνουν μέχρι και ολόκληρες τις προσόψεις με τα μπαλκόνια τους.Αποκορύφωση του μανιασμένου Εγκέλαδου ήταν η κατάρρευση μιας οκταόροφης πολυκατοικίας στην πλατεία Ιπποκράτους (το χάρτινο κτίριο όπως το ονομάζουν) στο κέντρο,η οποία κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος παίρνοντας μαζί της στον θάνατο 37 ανθρώπους.Στην στοά της Μαλακοπής στο κέντρο,το ρολόϊ θα σταματήσει μια για πάντα ακριβώς την ώρα της καταστροφής.Εκείνα τα 10 δευτερόλεπτα έμοιαζαν σαν να ήταν ένας αιώνας,ένας εφιαλτικός αιώνας που περίμεναν όλοι να περάσει.Η σκόνη η οποία σηκώθηκε εκείνο το βράδυ εξαφάνισε ολόκληρη την πόλη μετατρέποντάς την σε πόλη φάντασμα.Μετά από τα μαρτυρικά εκείνα δευτερόλεπτα,αμέσως επικράτησε πανικός.Ο κόσμος κατέβηκε κάτω φωνάζοντας τι ήταν αυτό που τους βρήκε,ενώ όσοι γυρνούσαν από την νυχτερινή τους διασκέδαση έτρεχαν αλαφιασμένοι ψάχνοντας τους δικούς τους ανθρώπους.Ένας άνθρωπος ξεψύχησε από ανακοπή στα χέρια ενός γείτονα,ενώ άλλοι έψαχναν τα παιδιά τους στις γύρω γειτονιές φωνάζοντας τα ονόματά τους.

Στην πλατεία Ιπποδρομίου το χάρτινο κτίριο εγκλώβισε κάτω από τόνους τσιμέντου ζωντανούς και νεκρούς με κάποιους να φωνάζουν μέσα από τα χαλάσματα για βοήθεια.Η πόλη θρηνούσε νεκρούς και τραυματίες το κακό είχε συμβεί.Όλες οι πλατείες είχαν γεμίσει από τρομαγμένους ανθρώπους που παραμιλούσαν τι ήταν αυτό που τους βρήκε.Από την άλλη,όσοι είχαν αυτοκίνητα,προσπάθησαν να πάρουν από τα σπίτια τους ότι έβρισκαν μπροστά τους,και να φύγουν εκτός πόλης σε κάποιο κοντινό συγγενικό πρόσωπο.Οι δρόμοι όλοι είχαν μπλοκαριστεί από ένα μποτιλιάρισμα απίστευτων διαστάσεων.Η πόλη από ψηλά έμοιαζε με ένα πελώριο φωτεινό φίδι το οποίο σερνόταν μέσα στους δρόμους αργά και βασανιστικά στο πουθενά.Η οδός Λαγκαδά,η Εγνατία,η τρίτης Σεπτεμβρίου,η Β.Όλγας,η Μάρκου Μπότσαρη,η 25ης Μαρτίου όλες είχαν αποκλειστεί από τα οχήματα και δεν κουνιόταν φύλλο,κάνοντας ταυτόχρονα αδύνατες και τις μετακινήσεις των κρατικών υπηρεσιών της αστυνομίας,της πυροσβεστικής και των ασθενοφόρων.Κόρνες,φωνές,βρισιές,ηχούσαν σε ολόκληρη την πόλη,με την κρατική βοήθεια να είναι ανήμπορη να αντιδράσει.Το μέγεθος της καταστροφής που προκάλεσε ο φονικός εγκέλαδος εκτιμήθηκε στο επίπεδο 8 από τις 12 βαθμίδες της κλίμακα Μερκάλι,ένα νούμερο πολύ υψηλό για τα Ευρωπαϊκά δεδομένα αφού βρίσκεται στην κλίμακα των καταστροφικών σεισμών.Συνολικά σκοτωθήκαν 49 άνθρωποι εκ των οποίων οι 37 ήταν ένοικοι της οκταόροφης πολυκατοικίας που κατέρρευσε στην πλατεία Ιπποδρομίου,και τραυματίστηκαν άλλοι 220,ενώ χιλιάδες έμειναν άστεγοι σε όλο τον νομό της Θεσσαλονίκης.Οι υλικές ζημιές εκτιμήθηκαν τότε στα 1,5 δισεκατομμύρια δραχμές,σημερινά χρήματα τα 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ οι οποίες αποκαταστάθηκαν σχετικά σύντομα.Από την επόμενη μέρα,ξεκίνησαν να στήνονται σε διάφορους ανοιχτούς χώρους χιλιάδες αντίσκηνα με τον φόβο της επιστροφής του Εγκέλαδου με τον Ελληνικό στρατό να δίνει μια μεγάλη μάχη και βοήθεια.Οι πλατείες,τα πάρκα και κάθε σημείο,είχαν γίνει χώρος διαμονής των σεισμοπαθών,ενώ παράλληλα κλιμάκια μηχανικών του κράτους είχαν ξεκινήσει την καταγραφή των ζημιών και την έρευνα για τις καταστάσεις των πολυκατοικιών.

Οι πλατείες,τα πάρκα και κάθε σημείο είχαν γίνει χώρος διαμονής των σεισμοπαθών.

Στην ολοκλήρωση της καταγραφής μετά από 45 μέρες εντοπίστηκαν συνολικά 3.170 κτίρια με σοβαρές και επικίνδυνες βλάβες στα οποία κολλήθηκαν κόκκινα αυτοκόλλητα στις εισόδους,και ήταν ακατάλληλα για διαμονή αλλά και για επισκευή,13.918 κτίρια μέσης ή και μικρής κλίμακας βλάβες,στα οποία κολλήθηκαν κίτρινα αυτοκόλλητα στις εισόδους τα οποία ήταν κατάλληλα για διαμονή με άμεση προτεραιότητα της επισκευή τους,και 49.071 κτίρια χωρίς βλάβες στα οποία κολλήθηκαν πράσινα αυτοκόλλητα στις εισόδους και ήταν κατάλληλα για διαμονή χωρίς την ανάγκη καμίας επισκευής.Τέλος εντοπίστηκαν και σοβαρές βλάβες στα μνημεία της πόλης Ροτόντα, Αχειροποίητο κ.τ.λ. που οφείλονταν πιο πολύ στην επιδείνωση βλαβών μέσα στους αιώνες.Την αποκατάσταση των σεισμοπαθών ανέλαβε η Υ.Α.Σ.Β.Ε. (Υπηρεσία Αποκατάστασης Σεισμοπλήκτων Βορείου Ελλάδας). Χωρίς καμιά αμφιβολία ο σεισμός του 1978 μας έδειξε πόσο τρωτοί είμαστε σαν άνθρωποι.Μας έμαθε πόσο μεγάλη αξία έχει η ανθρώπινη ζωή,και πόσο πρέπει να προσέχουμε τα σημάδια που αγνοήσαμε στο παρελθόν και δεν τα δώσαμε ιδιαίτερη σημασία.Οι μικροσεισμοί συνεχίστηκαν με αποκορύφωση ακόμη ένα μεγάλο σεισμό 5 Ρίχτερ στις 5 Ιουλίου 15 μέρες μετά τον καταστροφικό σεισμό των 6,5.Ένας σεισμό με επίκεντρο δυτικά της λίμνης Κορώνειας στα 7 χιλιόμετρα βάθος μόλις 10 χιλιόμετρα από τη πόλη και ο οποίος ήταν και ο τελευταίος.Χρειάστηκαν αρκετά χρόνια για να μπορέσει η Θεσσαλονίκη να βρει και πάλι τον ρυθμό της.Σήμερα στην πλατεία Ιπποδρόμου εκεί που έπεσε η οικοδομή παίρνοντας μαζί της 37 αθώους ανθρώπους,λειτουργεί το κέντρο ιστορίας του δήμου Θεσσαλονίκης.

Μια κυρία ανασύρει λίγες κουβέρτες μέσα από τα συντρίμμια του κτιρίου στην πλατεία Ιπποδρόμου.

Ο μεγάλος σεισμός του 1978 άλλαξε πολλά πράγματα στο κρατικό μηχανισμό.Στους επόμενους μήνες ξεκινάει η δημιουργία του Οργανισμού αντισεισμικού σχεδιασμού και προστασίας ΟΑΣΠ,αλλά και άλλων φορέων ΥΑΣ,ΙΤΣΑΚ,σεισμολογικά ινστιτούτα.Σκοπός τους ήταν να αποκτήσει η πόλη και ολόκληρη η χώρα αντισεισμική υποδομή τόσο σε εξοπλισμό αλλά και σε ειδικευμένο προσωπικό.Από τότε μέχρι και σήμερα υπήρξε τεράστια πρόοδος στις κατασκευές και θωρακίσεις των κτιρίων σε περιπτώσεις σεισμών,με μεθόδους σεισμολογικής έρευνας και προσεισμικού ελέγχου.Επίσης ενισχύθηκε σε κάθε σημείο ο αντισεισμικός κανονισμός στις κατασκευές των κτηρίων,και χρηματοδοτήθηκε απλόχερα από τις κυβερνήσεις κονδύλια για την αντισεισμική έρευνα στα μελλοντικά κτίσματα.Λίγα χρόνια αργότερα η Ελλάδα είχε ήδη επιστημονικό,θεσμικό,εκπαιδευτικό,τεχνικό και διοικητικό πλαίσιο,θωρακίζοντας και ενισχύοντας έτσι την αντισεισμική πολιτική στη χώρα μας.Ένας από τους πρωτεργάτες της αντισεισμικής θωράκισης και της αποκατάστασης των μνημείων,ο καθηγητής Γεώργιος Πενέλης αναφέρει την δημιουργία σχολής σεισμικής προστασίας και κατασκευών στη χώρα μας ιδιαίτερα στην σχολή του ΑΠΘ μια προσπάθεια που έχει εκτιμηθεί θετικά από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα.

Εμπειρίες ανθρώπων που έζησαν τον σεισμό.

Πεζιρκιανίδης Γιώργος (akmakas)

Στον μεγάλο σεισμό του 78 μέναμε στην Π.Συνδίκα με Σόλωνος στο παρκάκι.Πραγματικά σαν χθες μου έρχονται έντονα οι εικόνες του σεισμού.Εκείνο το βράδυ θυμάμαι πως βρισκόμουν στον διάδρομο του σπιτιού και έπαιζα με τα παιχνίδια μου.Ήμουν πέντε χρονών τότε.Η αδερφή μου η μεγάλη ήταν στο μπαλκόνι και απολάμβανε το καλοκαιρινή βραδιά,ενώ η άλλη αδερφή μου μαζί με την μητέρα μου καθόντουσαν στην στην κρεβατοκάμαρα.Ο πατέρας μου βρισκόταν στην Ξάνθη για κάποια έργα,εργαζόταν στην 3η Μόμα και πολλές φορές έφευγε για καμιά εβδομάδα εκτός.Ξαφνικά το σπίτι άρχισε να κουνιέται με τρομερή ένταση μάλιστα θυμάμαι πως δεν μπορούσα να ισορροπήσω και έβαζα τα χέρια μου δεξιά και αριστερά στους τοίχους για να μην πέσω.Έχω εικόνα το σαλόνι και τα αντικείμενα να κουνιούνται και τα φωτιστικά πήγαιναν πέρα δώθε.Η μητέρα μου βγήκε στον διάδρομο και η μεσαία μου η αδερφή άρχισε να φωνάζει μαμά μαμά αγκαλιάζοντάς την.Εγώ δεν ξέρω αλλά το διασκέδαζα δεν είχα τον φόβο του κινδύνου άλλωστε ήμουν πολύ μικρός.Πήγα και εγώ και την αγκάλιασα σηκώνοντας το κεφάλι μου ψηλά για να την δω.Ο πολυέλεος κουνιόταν σαν δαιμονισμένος φωτίζοντας σπασμωδικά το πρόσωπό της στο οποίο φαινόταν η αγωνία,ενώ παράλληλα ένα εφιαλτικό συνεχόμενο βουητό μας τρυπούσε τα αυτιά.Η μητέρα μου άπλωσε τα χέρια της επάνω μας και μείναμε εκεί μέχρι ο σεισμός να σταματήσει.Με το σταμάτημα του σεισμού,βάλαμε γρήγορα τα παπούτσια μας και ανοίξαμε την πόρτα.Οι διπλανοί μας είχαν βγει ήδη μαζί με τα παιδιά τους τα οποία ήταν σχεδόν στην ίδια ηλικία με εμάς.Ακούγαμε ομιλίες και βήματα στις σκάλες.Τι έγινε,τι ήταν αυτό,σεισμός.Οι μητέρα μου συνομίλησε λίγο και κατεβήκαμε όλοι κάτω χωρίς να χάσουμες άλλο χρόνο.Νομίζω πως την πρώτη νύχτα κοιμηθήκαμε σπίτι κανονικά,όμως την επόμενη στρώσαμε έξω και εμείς όπως όλος ο κόσμος απέναντι στο πάρκο της Π.Συνδίκα που μέναμε.Μαζί με εμάς ήρθε και ο Παππούς με την Γιαγιά μου οι οποίοι έμεναν λίγο ποιο κάτω στην οδό Μακεδονίας.Την επόμενη ήρθε ο Πατέρας μου άρον άρον από την Ξάνθη,και μας πήγε στον Λευκώνα Σερρών να μείνουμε σε ένα σπίτι του αδερφού του το οποίο εκείνη την περίοδο ήταν ακατοίκητο.Μείναμε εκεί ένα μήνα κάνοντας ουσιαστικά κάτι σαν διακοπές.Όταν επιστρέψαμε,είδαμε στην είσοδο της πολυκατοικίας να είναι κολλημένο το πράσινο αυτοκόλλητο.Θυμάμαι αργότερα να προσπαθούν να το ξεκολλήσουν και να μην μπορούν.Ήταν τόσο δυνατά κολλημένο που δεν έβγαινε με τίποτα.

Κατεστραμμένα κτίρια σε όλη την Θεσσαλονίκη

Αποσπάσματα από ανθρώπους που έζησαν εκείνη την ημέρα.

Κ.Ζ Πριμεράκης. Από την εκδήλωση του Resilient Thessaloniki για τον μεγάλο σεισμό του 78.

Ήμουν στρατιώτης και τη νύχτα εκείνη της 20ης Ιουνίου είχα διανυκτέρευση και βρισκόμουν στο σπίτι της αρραβωνιαστικιάς μου και μετέπειτα γυναίκας μου. Τη στιγμή που σεισμού, πριν καν το καταλάβουμε έπεσαν όλα τα αντικείμενα από τη μικρή βιβλιοθήκη που υπήρχε. Τρομάξαμε τόσο πολύ που αλαφιασμένοι και έτσι όπως ήμασταν ντυμένοι κουτρουβαλήσαμε τα σκαλιά για να βγούμε από την πολυκατοικία.Έξω στους δρόμους επικρατούσε πανικός.Μωρά έκλαιγαν και άνθρωποι φώναζαν.Εγώ μαζί με την αρραβωνιαστικιά μου και την αδερφή μου πήγαμε γρήγορα στο ΑΠΘ, στα χορτάρια μπροστά στη Φυσικομαθηματική Σχολή, όπου είχε συγκεντρωθεί πλήθος κόσμου. Άρχισαν να κυκλοφορούν φήμες ότι δεν ήταν αυτός ο σεισμός και έρχεται ένας ακόμα μεγαλύτερος.Έλεγαν ότι θα εκκενωθεί όλη η Θεσσαλονίκη,θα πέσουν όλες οι πολυκατοικίες,ένας πανικός απερίγραπτος.Υπήρξαν και άλλοι μετασεισμοί,καθόμασταν και κουνιόμασταν συνεχώς και αγκαλιαζόμασταν για να μην πέσουμε.Είχε πέσει και η οικοδομή στην οδό Ιπποδρομίου.Ούτε σε ταινίες, δεν είχα δει τέτοιες σκηνές. Κόσμος έψαχνε πάνω στα χαλάσματα για επιζώντες.

Πλήθος κόσμου περιμένει στον σταθμό του ΟΣΕ να βγάλει εισιτήριο για να φύγει από την πόλη.

Κ.Μαρία Κωσταντζίκη Από την εκδήλωση του Resilient Thessaloniki για τον μεγάλο σεισμό του 78.

Φωτιά ρίχνεις θεέ μου να μας κάψεις; είπα μόλις είδα μέσα από το σπίτι δύο τετραώροφες πολυκατοικίες να χτυπιούνται μεταξύ τους και να βγαίνουν φλόγες. Είπα ότι πάει, ήρθε το τέλος μας.Όταν ο σεισμός χτύπησε την πόλη,ήμουν μόλις 20 χρονών και,το σημαντικότερο,έγκυος στον ένατο μήνα.Την στιγμή του σεισμού ο άντρας μου μου φώναζε πέσε κάτω, πέσε κάτω. Εύκολο ήταν όμως; Ήταν τέτοιος ο σεισμός που έκανες ένα βήμα μπροστά και δύο πίσω.Μετά το τέλος του σεισμού,είχα μια μικρή αιμορραγία.Ο γιατρός που καταφέραμε να βρούμε μετά κόπων και βασάνων μας συνέστησε να πάμε κάπου αλλού να γεννήσουμε καθώς στη Θεσσαλονίκη θα ήταν αδύνατο. Την επόμενη ημέρα βρεθήκαμε στο πατρικό μου σπίτι στο Κιλκίς. Στην αυλή του σπιτιού φιλοξένησα την παρέα μου για ένα διάστημα ενώ εγώ γέννησα στο νοσοκομείο της πόλης μαζί με πολλές άλλες γυναίκες που είχαν οδηγηθεί στην επαρχία ακριβώς για τον ίδιο λόγο.Οκτώ γυναίκες γεννούσαμε ταυτόχρονα σε μια αίθουσα Παθολογικού.

Η σκόνη η οποία σηκώθηκε εκείνο το βράδυ στην Θεσσαλονίκη εξαφάνισε ολόκληρη την πόλη

Κ. Βλαχογιάννης. Από την εκδήλωση του Resilient Thessaloniki για τον μεγάλο σεισμό του 78.

Είχαμε μαζευτεί όλοι στην αυλή της μονοκατοικίας όπου έμενα στην περιοχή της Βούλγαρη. Ξαφνικά ήρθε προς το μέρος μας ένας άνθρωπος αλαφιασμένος, σαν να ζητούσε βοήθεια. Λίγα λεπτά μετά πέθανε στα χέρια μου.Ο άνθρωπος αυτός ήταν γείτονας μου και έπασχε από την καρδιά του.Η γυναίκα του του είχε ζητήσει να ανέβει στο σπίτι τους στον τέταρτο όροφο να κατεβάσει ένα ράντζο. Μάλλον λόγω της κούρασης,του πανικού,της βιασύνης,και λόγω του προβλήματος της καρδιάς έπαθε το επεισόδιο.Βαθιά μέσα μου πάντα θα νιώθω τύψεις που δεν ήξερα να τον βοηθήσω.

Κλιμάκια μηχανικών του κράτους είχαν ξεκινήσει την καταγραφή των ζημιών.

Kαθηγητής K.Βασίλης Παπαζάχος   Πηγή:Protagon.gr

Τρέξαμε αμέσως με την Κατερίνα να προστατέψουμε τα παιδιά και βγήκαμε ψύχραιμα έξω.Εγώ έφυγα για το υπουργείο Βορείου Ελλάδος, όπου μετείχα σε συσκέψεις για την αντιμετώπιση της κατάστασης. Τα τρία πρώτα βράδια κοιμηθήκαμε έξω και αφού το σπίτι που μέναμε ελέγχθηκε από μηχανικούς, μπήκαμε μέσα με την Κατερίνα.Τα δύο παιδιά μας με την πεθερά μου έφυγαν για την Αθήνα και αργότερα πήγαν στον Βόλο.

Στην στοά της Μαλακοπής στο κέντρο,το ρολόϊ θα σταματήσει μια για πάντα ακριβώς την ώρα της καταστροφής

Κ.Βασίλης Κωστάκης. Ρεπορτάζ στο Πηγή:seleo.gr

Το σπίτι μου είναι εδώ παρακάτω.Μόλις έπεσε η πολυκατοικία όλοι τρέξαμε να βοηθήσουμε.Πολλοί άνθρωποι σκοτώθηκαν εκείνο το βράδυ, έναν κατάφερα να σώσω εγώ με τα χέρια μου.Καταφέραμε να σώσουμε και ένα μωρό που ήταν κλεισμένο μέσα σε μια ντουλάπα.Σήμερα στη θέση της πολυκατοικίας λειτουργεί το κέντρο ιστορίας του δήμου Θεσσαλονίκης.